Dr Rearar vö Hintergschtrein

( von Raimund Jäger  Dialekt / Trins im Gschnitztal / Tirol )

Voar viiln Johrenen sölls af di Trinsarfelder vö Hintergschtrein entn, neaderseitig vön Dörf hintran greassarn Bichl zuar olbm gegeischterscht  und gerearscht hobn. Dia Gegnd ischt  olleweil a bissela an entrischa gewesn, weil man  hot voar longer Zeit afn Bichl vö Hintergschtrein  di Peschttoatn begrobn. Olles, wos mit  dr Pescht ze tian gkop hot, hot en Leitnen  nö longa Zeitn dernoch di geala Ganslhaut auziachn lossn. Ober dass Peschttoata  nö asö  longa, wenn iberhaup, umenondergegeischterscht hatn, dervun hot man nia eppas Bsundersch gkearscht. Di Pescht ischt a Geisl Göttes gewesn, dia olla getröffn hot, sögor ah di Pfarrar.

Gonz ollgemein hot man gsogg, hobn Geischter, dia meischtens en dr Nocht  unterwegs sein hobn miaßn, ze Lebzeitn eppas ungschtellt, derfirscha en Jenseits entn verdomp viil biassn hobn miaßn. Des giltet ober fir heitzetoga ah nö, nit eppar, daß man moat, man kam fir olla drekkign Schweinareien ungschoarnder dervun, wenn man amol gschtörbn ischt und ogongen ischt fir a Ewigkeit, diasa verdommp longa hinziacht. Eppas vön Iblschtn ischt seit jehear s Grundschteahln - dr Grundfrevl- gewesn. Do hosche kennen Gift drau nemmen, dassa amol nochn Schterbn geischtern muascht bis ze Sanktnimmarlein, wenn di niamat derleast. Dessn kun ah meischtns gött dürch an Zuafoll possiarn. Huarn hoscha kennen terrfn, fluachn ah und raafn oder gor wildern, ober ban Grundschteahln ischt oas nia ums Geischtern ummarkemmen, nochn Potschnauschtelln. As sei denn,  a söa  Grunddiib hottsa zeitgerecht gschaamp und hot  en Grund meahr denjenign zerugga gebn, denarn gschtöhln hot.

Wia gsogg, do geits holt meahrar wohra Gschichtn iber Ungschichter, dia iber dees Auskunft gebn, woses mit ar sellan Geischtrarei  noch an ungsiindn Grundfrevl olles af si hot.  Man woasses ah heit nö genau, dass asöa Falött vö an Grundschtaehlar af di Trinsar Möser innen  olleweil nö Grenzschtöftn nuija schlogn muaß, weil ar ze Lebzeitn gemoat hot, dassarscha ungschtroft an an Grund vö di Nochborn bediahn hat kennen und oanfoch di  richtign Grenzschöftn versetzt hot. Wenn man af Goltschein innen  en dr Nocht gonz genau  ummenlöst af  di Trinsar Möser, noar hearscht  man des Ungschiicht ah heitzetoga nö gonz genau. Bum, bum, bum, ....  tuats mittlat en dr Nocht, wenns gonz schtilla ischt. Gonz gewiis wohr.

S Gleicha hots mit an ollseits bekonntn Schtaudnrearar vö Gschnitz  gkop, des a saggrisch taamischer Hund gewesn ischt ze Lebzeitn. Dear hot  nö  miaßn ze olln Iberdruss mit ar glianign Taxa en Maul schtändig geischtern. Noar hotr olbm gschriirn „ o li, o li , och, och, o li “ . Des ischt an Ewigkeit asö weitar gongen, bisn amol an olter Baur, den des Getrasa af di Nervn gongen ischt, ungschriirn hot, „ zwui tuesches, recht gschichtr, du schtrittiger Tuifl, du verschtöhlndr, varlögndr Lump, du ohgedrahter“. Af des augn  ischt des Gschnitzar Ungschicht  mit an teiflischn Schroa in an glianign Fuirschwoaf af ewig verschwunddn  gewesn. Wearschtr schün direkt körschzngeroda en di Hälla derho gfohrn sein.

Asö  ähnlich is ah mit  an greassarn Baurn vö  Trins gongen, dear  ze Lebzeitn geglabb hot, ear terrfat si olles derlaabn, einschliisslich s Grundschteahln. Di  verdommpa Morchschtoanversetzarei en der Nocht oder wenns niamat gsechn hot, ischt wia gsogg olbm schün eppas Iblas gewesn firsch Jenseits, weil mans  nimmar rikkgängig mochn hot kennen, sobold  man amol toat gewesn ischt. Öft hat man ah en richtign Oarscht wöll  nimmar gfunddn fir a Zeruggaversetzarei, wenn  oas nochträglar kolta Fiassa gkriag hat, weil amol der Grenzschtoan widerrechtlich versetzt woarn ischt. Man hots zwor versuachn kennen nochn  Sunnenschtond nochzeprifn, ober meischtns ischt gschtöhln gschtöhln bliibn. Do hot a koa Richtar eppas genutzt, ah wenn di Wosser- oder Fuirpröba  ba an Prözess guat  eingsetzt woarn ischt. Mit sögenonnta Schreimonnen, dias friagar gebn hot, hot dr Richtar ba an sellan Prözess domols nit  viil ausgerichtet, weil jo niamat derbeigewesn ischt, oder si hobn gelögn, dasses di Zaunlottn gebögn hot. Heitzetoga  is mit dear Liagarei ah koa Laus bessar, woascha wöll.

Wenn a söa hundsverdrahter Falött  amol ba ar  Grenza umenodergemachlt hot, noar hot meischtns koa irdisches Gericht gkölfn. Ober wenn man  an sellan  Tölbm  derwuschn hot oder wenn manen  en Grundfrevl nochderwiisn hot, noar ischt dear Bursch ummen Köpf  kürschzar gemocht woarn. Domols  hot man Grundfrevlar  kurschz und  bindig geköpft, woascha wöll, nochn oltn iberkemmenen  Recht.  Do hots meahrara Metodn gebn,  di Runggl oarzeputzn und ze köpfn. Des hot kennen sein: Mit ar broatn Hokka ibran Hokkschtööck, mit an Schwerscht, mit ar Soga oarsagl, mit an Pfluag  opfliagn ischt ah gongen oder oanfoch  oarzereissn mit ar schtorchn Schtrikka. Wenn man des bedenkt, noar  hots di Leit jo nia gewunderscht, dasses öft und öft  sella Ungschichter en der Gegnd gebn hot,  di unan Köpf  do und dörscht umenonder gegeischterscht hobn, wias en viiln Sogn hoasst .

Heitzetoga, woascha wöll, war des mit an Morch suachn und beweisn koa Problem meahr, weil do giahn a zwoa a drei söa  kundiga Vermessar mit an  Eisnschtangl und asö an Gerätl, des man af an Gschtella auschtelln kun, dürch di Gegnd und vermessn gonz fochmännisch afn Zentimettr genau, waisa sogn. Man ischt jo selbverschtändlich afn nuijeschtn Schtond dr Technik und Elektronik.  Mit an sellan mödernen Gerätl braugscha koan Sunnenschtond wia friagar, man  peilt an Satellitn un und dear sogger afn Meter oder gor afn Zentimeter genau, wö a Morchschtoan hin gkearscht oder wö ar versetzt woarn ischt, je noch Tölderanzn, wosses derleidet. Do kennen Morchschtoader aussargerissn woarn sein oder gor einbetonierscht, as geit nicht, wos asöa Gerätl nit auderdekkt oder aussarderfinddet.  Wichtig, des muaß man bsundersch bedenkn,  ischt holt ba ar sellan möderrnen Orbat heitzetoga, dass a verlässlicher Schtanglhebar, sogmer holt, nit bsoffn ischt oder dassar guata Brilln auhot, siischt ischt di gonza Orbat ban Orsch. Sella Vermessar kriagn derfir  a Geld  afs  Handl und di Socha hotsa fir an Kataschter derledigt.

Ober domols  hotsa dr Baur vö Trins   gonz öffnsichtlich  voar an sellan Teiflsgerätl vö an Geometr nit fürchtn gebraucht und ear hot wöll gewisst, wia man tian muaß, dass man sei Feld a poor Modn dürchgängig greaßar mochn kun. Sella hot dr besogga Baur, wia di Soga sog, ah  getun.

En ar schpatarn Langasnocht  ischter ze Werka gongen, weil dörscht siicht mans nit glei, dass ba an Grenzschtoan gemachlt woarn ischt, weil  schün genuag  Groos do ischt fir Rasn, mit denen man  di friisch augewiahlta Erda  meahr gschwinddn vermochn kun. Und dasses nit aufollt, noar brauch man gött afs gonza Feld  an Miischt  broatn. Dr Baur hot sein Buabm mit genommen, des dr  gleicha Falött en kleanarn holt nö gewesn ischt und dear amol en Höf vön Baurn  gkriagn hot sölln. Iberhaup hot man viil, viil friagar,wö nö a gonz olts Reecht göltn hot, firsch Mörkn vö di richtign Marcher mit Morchschtoader af di Felder und Mahder  a gonz  oagnda  Voargongsweisa  gepflögn. Do sein di Baurn ze meahrarn mitanonder mit zomp di iahrign Buabn af di Felder genau ze  jedn Grenzschtoan gongen und dörscht hot aniader Baur jeweils sein Buabn  oana ze di Oahrn gschlogn, dassarsch fürchngkearscht hot. As söll ghölfn hobn, weil en schpatarn Leben hobnsa dia Burschn  bis ens hoacha Olter hoorschorf gemörkt, wö di jeweilign Marcher sein und wösa higkearn.

Vö den Brauch muaß der Baur,dear af Hintergschrein  sein Unfug getriebn  hot, nicht gewisst hobn. Ear wearschza gedenkt hobn, do nimm ih mer mein  Buabn gonz oanfoch mit und lossmern ba der Morchverschiabarei helfn, weil noar ischter derbei gewesn und woassa ah ze helfn, wenn amol a Verdocht aukemmen söllt. Ze di Oarn schlogn  hoter den Buabn natirlich nit gebraucht, weil  ar jo schün olt genuag gewesn ischt, ze wissen, wörums ba dear krumpn Tur geaht.  Zemindigschtns ischter noar gscheida genuag, dassar nit dervun redet. Dörscht, wenn oas bläd redet, hoter zen Buabn gsogg, mogscha gött olles ognlaugn und sogn dass olles nit schtimmp und dasse dersch nia gfolln liascht, wenndr oas  dein Grund weknemmen mecht. Iberhaup, hoter gsog zen Buabn, sein dia Nochborschleit jo söwiasö Zogglar und ba denen kemmer ins una weitarsch a Drum Grund nemmen,weil dear brauchtn jo eh nit, ear hot jo söwisö nicht. Dees is gött gleich und ins ischt gkölfn. Noar seines ungongen mit an Eisnschtangl noch di Morchschtoader ze suachn. Wö sesa noar gfundn gkop hobn, hotsa der Bua  mit an Wurschznbikkela aus dr Earda aussar geparschzt. Di Schtaoder hobnsa noar asö guatlar a zwoa Meter weitar zen Nochborn seir  Felddroota ummengsetzt. Wösa des ferschtig gkop hobn, hobnsa glei olles meahr afn Feld heargerichtet und glei an Miischt ungebroatet, dass man nicht gekennt hot, dass do gegrobn woarn ischt.  „  He... he...he“, hot dr olta Baur gelocht,  „… iatz hobmer meahr a sechs, siebn  Furchn meahrar iber di gonza Länga vön Feld  und loss merscha nör kemmen ze mauln, dia Nochborn, denen wear ih  schün ohelfn, dassn ogkölfn ischt.“ Dr Bua hot seina blädn Lochar ogelot und  issa guat voarkemmen, wosar froan gscheidn, ogetriibnen Tata hot, dearscha do auskennt. Dees Bua, hot dearschn gsog, muasche dr mörkn, du terbscht di gött nit derwischn lossn. Af dia Tur ischt dr verschtöhlnda Baur  um apoor Schtaara Koarn oder a zwoa Gröttn völl Eardäpfl oder a holbs Fiahderl Hei reichar woarn. En  Nochborn ischt di Grunddibarei nit glei augfolln und noar, noch a poor Simmer is ze schpata gewesn.

Dr olta Baur ischt gallign wöll  gschtörbn und der junga, sei Bua, hot olles ogngelaugnd und ogngschtriittn, wiarsch vö sein Votr gelearnt hot.  Dr Scheinheiligkeit holber ischt der junga Bursch fir sein Voter olla Johr ze Purschzjunggela  an Haufn Oblasser betn gschprungen. Ober des hot nicht genutzt, weil glei dernoch as dr olta Baur en Grimmen  gschörbn gewesn ischt, ischt af Hintergschtrein entn äftar a Geischt unterwegs gewesn, dear olleweil gött  „...wöhiiiin,...drmit... wöhiiin... drmit,.....wöhiiin „ gerearscht hot. Der junga Baur hotsa glei ausgekennt, dass des sei Votersch Geischt sein muaß, ober ear hotsa niamatn eppas ze sogn getraut, weiln siischt oas nochweisn hat kennen, wos do entn af Hintergschtrein mit di Marcher ungschtellt woarn ischt. Eppas Ähnliches  hobn di Leit en Dörf ober olbm getuschlt und si hobn  geglabb, dass des dr Geischt vö den oltn Baurn sein muass, weil siischt hot jo niamat en Dörf  mit Schteahlareien eppas ze tian gkop, wia dear Baur und sei Bua. Wenn oas den jammratn Geischt  meahr rearn gkearscht hot ba dr Dinkl, noar hobn di Leit olbm gsog . „ Ischter schün meahr ummar dear Rearar, do entn af Hintergschrtrein, recht gschiichtn !“

Di Pfarrar vön Dörf hobn ah koan Dreek dergegnd  ausderichtet und deretzwegn hobnsesa  aus dear Geischtrarei eadrar draus gkoltn. Siischt hattn di  Glaibign gött woas wos vö an Tuifl oder ar Hex geglabb. A sellas Zuig war en di Leit en Dörf nö viil harschtar aus di Grindda ze treibn gewesn as wia dr Geischt af Hintergschtrein entn. Sölongs geischterscht, hobnsa di Pfarrar gedenkt, glaabn dia Baurngrindda  do en Dörf nö an a Fegfuir oder an a Hälla, wos jo nit schodn kun und a schlechts Beischpiil ischt olleweil nö dr beschta Leahrmoaschtr gewesn. Sicher hot amol  a Geischtlicher probiarn  kennen mit an Körröök und ar violettn Schtöla ungelegg  ummen ze giahn af Hintergschtrein, um en Geischt  mit loteinischn Gebetlar  woadl beizekemmen. As hot ober nicht genutzt, wos holt fir an Pforrar ah a lobelats Zuig gewesn ischt, um nit ze sogn a ungebrunnenda Brennsuppa, weil wenn a Geischterbeschwärung nicht bring, noar glaabndr di Leit af dr ondrign Seita ah meahr götts Holba. Des war foscht s Gleicha, as wenn a nuija bschlognder Gaul dernoch nö örgar derhearplorfat as wia  voarn Bschlogn. A Sella Schmiid war drledigt gewesn, en dr friagarn Zeit.

Dr junga Baur, dear mit sein Voter ban Grund raabern jo derbei gewesn  ischt, hotsa gallign mit dia Umschtända um den Geischt ummar nimmar ze helfn gewisst. A jedsmol, wennar af sein Feld entn af Hintergschtrein gorbatet hot, issn entrisch firkemmen, dasses unter den gschöhlnen Grund drunter wiahlt und kriacht und parschzt und  orbatet oder gor sumst, as warn tausnd Scheara do untn en dr Orbat. Des ischt  en iatzign Baurn, dear ah schün lognsum ins Olter  kemmen ischt, arschlig firkemmen. Ear hot fir sein Voter Sealmessn lesn lossn, oana um di ondriga, Obllasser fir a poor hunderschttausnd Johr  hotr gekaaft und Roasnar gebetet, dass dear Geischt vö ar unerleastn Seala do entn af Hintergschtrein verschwinddn tat. Selber hoter jo nicht ausderrichtet, ah wennar en der Nocht  ummen gongen ischt  und sein Votergeischt unschoffn hat welln, dassar verschwinddn söllt. Ear hotn Hölzkreizlar augschtellt, diar aus  geweichtn Scheiter vön Korsomstigsfuir gemocht  hot oder a Wunderwosser vö dr Woldroschtaq hoter ausgschprengg. Kam ischtdr Baur entn gewesn afn Feld, noar hot dr Geischt vö sein Voter koa Muxarl meahr getun  und des gött  ba ihn. Siischt hot dear Rearar  olbm sei  läschtigs „...wöhiiin..drmit....“, ogeloot. Af den Gedankn, dass ar selber völleicht en Grund meahr zeruggagebn söllt, ischt der Baur , dear geitiga und neidiga Hund ah meahr nit kemmen. Ebnsö nit, dasses ihn ah possiarn kannt, ols Geischt do entn af Hintergschtrein  ummenonder  ze rearn.

Gallign noch Johrnen  ischt  holt amol an  ondriger Baur, den des Gereara schün teiflisch zewider gewesn ischt, do ummen gongen af di Felder ze schaugn, wos der Rearar vö an Geischt treib. Akkrat hot dearschn meahr ungkepp mit sein Geplegga  und Gejammer ..... wöhiiiin,....wöhiin..drmit...., bisses  den neigiarign Löter ze teppat woarn ischt und  dearschn  oanfoch en di Richtung zen Geischt gschriirn hot :“... Noar tuaschtn holt dörscht hin, wödn hear hoscht !“ Des hot öffnsichtlich gkölfn, weil dr Geischt hot nöamol  gaach derleasat an Schroa ogeloot, Af sein  Feld und ba sein ehemolign Nochborschfeld hots a wiag a Zittern gebn und dear gonza  Unfug  ischt verschwunddn gewesn. Vö  den  Erlebnis hot der Löter noar en Dörf derzählt. Ob den Tog  ischt dr geischtrata Rearar vö Hintergschtrein  nia meahr fürchar kemmen und man hot nia meahr a Krachl dervun gkearscht.

Dr  Bua vön geischtratn Baurn  ischt heillös froah gewesn, dass dear Zauber do entn en Feldern augkearscht hot. Derfir hots  fir ihn in der Zukunft ober olbm apoor Schtaar Koarn wianigar vö den Feld af Hintergschrein  ogebn und der Nochbor hot um des mearhar Koarn gkriagg. Di Leit en Dörf hobnsa  ausgekennt und asö ischt a Unrecht  earschtns augfolln und zwoatns hots den gawachn Baurn, dear gmoat hot, dass arscha af Köschtn des Nochborn bereichern kun  nicht brocht. Des Unrecht issa wöll nit derfir gschtondn  johralong   af Hintergschtrein entn, ba jedn Wind und Weetr  geischtern ze miassn. Des muass mansa viirschtelln, wosses  hoasst, Nocht fir Nocht a Feld omessn ze miassn und mit an Morchschtoan afn Buggl ummarzegeischtern und niamat soggan wos ze tian ischt.  Wia weit noar af den Voarfoll augn di totsächlana Derleasung  den Grundfrevlar  seir Seala ghölfn hot, hot man  nit sogn kennen, woascha wöll. Haupsoch, dear Surbm hot augkearscht. Jednfolls bringen tian sella Tikka und Gaunareien mit Grenzschtoadern af Zeit gor nicht, rein gor nicht, hobn di Leit vön Dörf und weit driiber aussn  olbm gsogg, dia di gonza Gschichta vö den oltn Falöttn jo gekennt hobn. Nö longa noch  den Verschwinddn vön Rearar  hobn di Leit  ze  Kindern und ze Leitnen gsogg, wennsa eppas  gschtöhln hobn, „.... du wearscht amol  a Rearar vö Hintergschtrein wearn......“ Di meischtn  hobnsa des  gemörkt, ober g